Zelfdoding

Het aantal suïcides of zelfdodingen in Vlaanderen ligt hoog. Het aantal suïcidepogingen is hier een veelvoud van. Dit betekent dat heel wat mensen in hun leven te maken krijgen met mensen die aan zelfdoding denken, die een poging ondernomen hebben of met een suïcide. Er wordt  vanuit gegaan dat zelfdoding onvermijdbaar is, maar uit onderzoek blijkt dat gepast reageren op suïcidaal gedrag preventief kan werken en dat mensen wel degelijk uit het suïcidaal proces kunnen worden gehaald!

Praat erover!

  • met een vriend, een familielid, een naast iemand, een leerkracht, een collega,...
  • met de gratis Zelfmoordlijn (noodnummer 1813 of via chat) of een andere hulplijn waar je met een vertrouwenspersoon in alle anonimiteit over je gevoelens en gedachten kan praten
  • www.ontrackagain.be (= een online toolkit)
  • met je huisarts of een andere hulpverlener (psycholoog, psychiater,...). Zij kennen de problematiek van zelfdoding en zullen hun best doen om je te helpen
  • maak een afspraak bij een therapeut, psycholoog of psychiater

Praat er rustig en open over. Wees eerlijk, tegenover de ander, maar ook tegenover jezelf. Doe je niet anders voor dan je bent of hoe je je voelt. Wees jezelf. Praten alleen al lucht op! Bovendien zien mensen die wat meer afstand kunnen nemen vaak dingen, verbanden, soms zelfs oplossingen die jij niet meer kan zien. Gewoon omdat je zo moegestreden bent en al zo lang met bepaalde problemen zit, er mee opstaat en ermee gaat slapen...

Bij acute nood

  • dienst spoedgevallen (100)
  • de Zelfmoordlijn: tel: 1813 (gratis) of chat www.zelfmoordlijn.be
  • de huisarts (van wacht)
  • het Antigifcentrum: 070/245.245
  • Tele - Onthaal: 106 (gratis) of via chat www.tele-onthaal.be

Bij het aanpakken van je probleemsituatie

Een ander in crisis helpen?

Wat kun je doen

Wie signalen bij iemand uit zijn of haar omgeving (familie, vriendenkring, collega, leerling...) denkt op te merken, kan proberen om met deze persoon een open en rustig gesprek aan te gaan. 

Voorwaarde is wel dat je zelf over voldoende draagkracht beschikt. Door begripvol in te gaan op de gevoelens van wanhoop, hopeloosheid en hulpeloosheid die bij de persoon leven, creëer je een gespreksklimaat waarin de persoon zijn verhaal van verdriet en pijn kwijt kan.

Durf open te praten over zelfdodingsgedachten en over het verlangen om te sterven. Het is belangrijk om te weten dat je mensen niet op ideeën brengt als je naar zelfmoordgedachten vraagt.

Met een open gesprek kan je zelf de zelfdodingsdreiging goed inschatten en een goed, vertrouwelijk contact bekomen met de ander.

De andere persoon kan dan weer een beter inzicht krijgen in zijn eigen situatie en zich beter begrepen voelen.

Wat doe je beter niet?

  • de heftigheid van gevoelens en problemen onderschatten
  • zelfmoordgedachten afwijzen of veroordelen
  • de persoon wijzen op de plicht om verder te leven voor de omgeving (kinderen, partner, ouders,...)

Doorverwijzen!

Je kan uiteraard op het einde van zo'n gesprek de persoon doorverwijzen naar meer gespecialiseerde hulpverlening. Op lange termijn is een gesprek veelal onvoldoende om zelfdoding te voorkomen.

Daarom is het goed om de omgeving in kalmte te sensibiliseren en zo een netwerk rond de persoon op te bouwen en de persoon aan te moedigen om contact te zoeken met gespecialiseerde hulp zodat ook de achterliggende problematiek (situatie, persoonlijkheidsgebonden en psychiatrische factoren, ...) aandacht krijgt.

Wat na een zelfmoordpoging?

Ben je ouder en heeft je zoon/dochter net een zelfmoordpoging achter de rug? Of ben je leraar, leerlingenbegeleider, schooldirecteur of CLB-medewerker en heeft één van je leerlingen een suïcidepoging ondernomen? Op de website www.opnieuwverder.be staan tips hoe je hier het beste mee kan omgaan.

Wat na zelfmoord?

De zelfdoding van iemand die je liefhebt is als een aardbeving waarbij je overspoeld wordt door een golf van overweldigende, soms tegenstrijdige, gevoelens en talloze vragen over het hoe en waarom. Dit is vaak erg moeilijk om mee om te gaan.

In Vlaanderen zijn er gemiddeld drie zelfdodingen per dag. Dit betekent dat er elk jaar ook minstens 8000 ‘nabestaanden’ bijkomen. De Werkgroep Verder ontwikkelde een gamma aan instrumenten om nabestaanden te helpen met het rouwproces en de verwerking. Het gaat om tools zoals een rouwkoffer, een kind- en jongerenvriendelijke website, praatgroepen.

 

Nabestaanden kunnen voor een ondersteunend gesprek ook steeds terecht op de Zelfmoordlijn (02/249.95.55).

Juridisch

Na een overlijden door zelfdoding blijven de nabestaanden achter met heel veel vragen. Sommige zijn van heel praktische aard en hebben te maken met de omstandigheden van het overlijden. Daar kan het juridisch dossier soms een antwoord op bieden. Bovendien bevat dat vaak foto's die ter plaatse gemaakt zijn.

Als direct betrokken nabestaande heb je het recht om dit dossier in te kijken. 

 

Als je iemand verliest, is het heel belangrijk om afscheid te kunnen nemen van die persoon. Bij een zelfdoding is dat niet altijd vanzelfsprekend omdat het gekozen middel soms verstrekkende gevolgen heeft voor het lichaam van de overledene. Denk hierbij aan een zelfdoding op het spoor of het gebruik van vuurwapens. Toch kan het rouwproces achteraf sterk bemoeilijkt worden als mensen niet de kans krijgen om het lichaam van hun dierbare nog te zien. 

 

De wet op de patiëntenrechten regelt de mogelijkheden en de beperkingen op het inzien van het medisch dossier als de overledene in behandeling is geweest in een algemeen of een psychiatrisch ziekenhuis.

 

Wat met de kosten als iemand zelfdoding pleegt op het spoor? Weet dat de familiale verzekering kan tussenkomen in deze kosten. De verzekering neemt zelf contact op met b.v. de spoorwegen om de nodige maatregelen te treffen. Op deze manier worden nabestaanden niet lastig gevallen.

Praktisch

Na een zelfdoding, zijn er heel wat zaken die dienen te gebeuren: administratie in orde brengen, financiën regelen, rouwen enzovoort. Om nabestaanden tijdens deze moeilijke periode te ondersteunen creëerde Werkgroep Verder: 'Gids na zelfdoding, praktische en administratieve informatie voor nabestaanden na zelfdoding'.

Deze gids dient als hulp- en steunmiddel na een zelfdoding van een naaste. Je vindt hier informatie over praktische regelingen, het rouwproces na zelfdoding en de gepaste hulpverlening. De gids is te downloaden op de website van de zelfmoordlijn.

Hoe kan ik een zelfdoding uitleggen en verklaren aan kinderen en jongeren?

Ook al lijkt het onmogelijk en té ingewikkeld om te doen of zelfs te proberen, toch is dat precies wat je moet doen: het proberen.



Om zeker te zijn dat je uitleg eerlijk en steunend is, kan het helpen om het gesprek voor te bereiden. Eventueel kan je hierbij beroep doen op een familielid, leerkracht, CLB-medewerker (vrij onderwijs), CLB-medewerker (gemeenschaps onderwijs) hulpverlener, of een medewerker van Werkgroep Verder. Je kan het onderwerp ook bespreekbaar maken aan de hand van verschillende voorlees-, werk- en doe-boeken.



Hoeveel ze begrijpen en hoeveel informatie je kunt geven, is uiteraard afhankelijk van de leeftijd van het kind. Stem je antwoorden en informatie af op de ontwikkelingsleeftijd van het kind. Sommige kinderen zullen tevreden zijn met een antwoord van een tweetal zinnen, anderen zullen voortdurend vragen blijven stellen. Vragen die ze trouwens moeten kunnen stellen en die ook beantwoord moeten worden.



Herhaal je antwoorden als dat nodig is en controleer of de kinderen begrepen hebben wat je wou verduidelijken. Luister naar hun vragen en bezorgdheden en laat de kinderen ruimte om hun gevoelens te uiten. Aanvaard wanneer kinderen niet blijven luisteren. Het is een normale reactie van kinderen in dergelijke pijnlijke situaties.



Wanneer kinderen gehoord hebben dat de doodsoorzaak zelfdoding is, kan één van hun eerste vragen zijn: "Wat betekent zelfdoding?". Je kunt uitleggen dat mensen op verschillende manieren kunnen sterven - mensen sterven door kanker, hartaandoeningen, verkeersongevallen, ... en dat bij een zelfdoding iemand zichzelf doodt. Wanneer kinderen vragen hoe, wees ook hier eerlijk, ook al is het zo moeilijk te verklaren

 

Gerelateerde Vragen

Je vraag blijft onbeantwoord? Contacteer Lokale Politie Vlaamse Ardennen via het contactformulier of telefonisch via 055 33 88 88.
Of zoek opnieuw